انواع سیمان ساختمانی یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی هستند و می‌توان آن‌ها را جزئی جدایی‌ناپذیر در صنایع عمرانی دانست. احتمالا بسیاری از ما تنها دو نوع سیمان سیاه و سفید را می‌شناسیم و زمانی که حرف از انواع تیپ سیمان می‌شود، چیزی غیر از این دو نوع را نمی‌توانیم متصور شویم. درحالی‌که اگر نگاهی تخصصی‌تر بیندازیم، متوجه می‌شویم که برای هر کاربردی سیمان خاصی لازم است تا همه‌چیز آن‌طور که باید در سر جای خود قرار بگیرد. در ادامه این مطلب شما را با انواع سیمان و کاربردهای هریک از آن‌ها آشنا خواهیم کرد.

1- سیمان پرتلند

سیمان پرتلند نوعی از سیمان پودری است. این سیمان را می‌توان برای کاربردهای معمولی که نیاز به مقاومت زیادی نداشته و بار زیادی به آن‌ها وارد نمی‌شود استفاده کرد. به‌عنوان‌مثال سیمان پرتلند در ساخت پیاده‌روها، جداول کنار خیابان، لوله‌های سیمانی انتقال آب و… به کار می‌رود. این سیمان را می‌توان با شن، ماسه یا سنگ ترکیب کرده و از آن برای ساخت انواع ملات و بتن استفاده کرد. این نوع سیمان خود در کلاس‌های مختلفی ساخته می‌شود که هریک دارای مقاومت‌های متفاوتی هستند. در ادامه در خصوص انواع تیپ سیمان پرتلند توضیح می‌دهیم.

انواع سیمان ساختمانی پرتلند

• سیمان پرتلند تیپ 1

این نوع از سیمان پرتلند که به سیمان پرتلند معمولی معروف است، برای کاربردهای عمومی که نیاز به مقاومت خاصی در برابر فشار یا حرارت ندارند، استفاده می‌شود. این سیمان را می‌توان برای روسازی جاده‌ها و پل‌ها، ساخت پیاده‌روها، مخازن نگهداری، لوله‌های انتقال، واحدهای پیش‌ساخته و هر سازه دیگری که مقاومت آن چندان اهمیت ندارد، استفاده کرد.

• سیمان پرتلند تیپ 2

تیپ 2 سیمان پرتلند، یکی از انواع سیمان ساختمانی است که ساختاری اصلاح‌شده دارد. همین ویژگی باعث شده است که مقاومت سیمان در برابر حمله سولفات‌ها کمی بالاتر رود و بتوان آن را در معرض خاک یا آب حاوی سولفات نیز به کار برد. به‌علاوه سرعت اختلاط با آب یا هیدراتاسیون در این سیمان ضعیف است. به همین دلیل نسبت به تیپ 1 کمی دیرگیرتر است.

• سیمان پرتلند تیپ 3

به دلیل اینکه این سیمان سرعت هیدراتاسیون بسیار بالایی دارد، به سیمان زودگیر نیز شناخته می‌شود. این سیمان برای انجام کارهای ساختمانی با فرصت محدود به کار می‌آید. چراکه علاوه بر سرعت گیرش بالا، بعد از سفت شدن مقاومت نسبتا بالایی هم دارد. ضمن اینکه استفاده از این سیمان در مناطق سردسیر بسیار کاربردی است. چراکه بعد از سفت شدن حرارت تولید می‌کند که باعث گرم‌تر شدن محیط ساختمان خواهد شد.

• سیمان پرتلند تیپ 4

تیپ 4 یکی از انواع تیپ سیمان پرتلند است که در ساخت سازه‌های بزرگ مانند سدها و پل‌ها استفاده می‌شود. این تیپ که به نام سیمان کم حرارت نیز شناخته می‌شود، در طول استفاده حرارت کمی پیدا می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود که استفاده از آن در مناطق بسیار گرم یا برای ساخت سازه‌هایی که در معرض حرارت قرار دارند، مفید باشد. سرعت هیدراتاسیون سیمان تیپ 4 پایین است و به همین دلیل گیرش آن نیز بسیار کند خواهد بود.

• سیمان پرتلند تیپ 5

این نوع از سیمان مقاومت بسیار خوبی در برابر حمله سولفات‌ها دارد و به همین دلیل در مناطقی که آب یا خاک آن‌ها سولفات فراوانی دارد، بسیار کاربردی خواهد بود. توجه داشته باشید که تیپ 5 سیمان پرتلند مقاومت کمی دارد و به همین دلیل نمی‌توان از آن برای ساخت سازه‌های مقاوم یا سازه‌هایی که بار زیادی را تحمل می‌کنند، استفاده کرد.

2- سیمان آمیخته

سیمان آمیخته یکی از انواع سیمان ساختمانی است که با مواد مختلف ترکیب شده تا خواص فیزیکی بهتری داشته باشد. ترکیب پوزولان، آهک و روباره با سیمان باعث تولید انواع تیپ سیمان آمیخته می‌شود که در ادامه درباره آن‌ها توضیح می‌دهیم.

• سیمان پرتلند پوزولانی

پوزولان ماده‌ای به‌دست‌آمده از سیلیکات است که ساختاری شبیه به سیمان دارد. ترکیب پوزولان با سیمان پرتلند، این نوع از سیمان آمیخته را تشکیل می‌دهد. در نوع پوزولانی سیمان آمیخته، 15 درصد از کل سیمان را پوزولان تشکیل می‌دهد. کم حرارت بودن، مقاومت در برابر سولفات و دیگر املاح خورنده و سرعت مناسب هیدراتاسیون از ویژگی‌های این سیمان است. به دلیل وجود همین ویژگی‌ها از آن در مناطق گرمسیری برای بتن‌ریزی‌های حجیم استفاده می‌شود.

• سیمان آهکی

ترکیب سنگ‌آهک ویژه با کلینکر سیمان پرتلند به نسبت 20 به 80 باعث تولید این نوع سیمان می‌شود. درواقع این دو ماده در آسیاب سیمان ریخته شده و پودر می‌شوند تا سیمان نهایی به دست آید. این سیمان دارای قیمت مناسب‌تری است و کارایی بیشتری نسبت به سیمان‌های معمولی دارد. همچنین می‌توان آن را در دستگاه سیمان پاش ریخته و پمپ کرد. نفوذپذیری کمتر و حفظ آب بیشتر از دیگر مشخصات سیمان آهکی است.

• سیمان روباره گذاری

سیمان روباره گذاری نوعی یکی از انواع سیمان ساختمانی است که دارای ساختاری کاملا یکنواخت است. مقدار روباه موجود در این سیمان از 25 تا 70 درصد متغیر است. این سیمان ذرات ریزتری نسبت به سیمان‌های معمولی دارد و قدرت بالایی در برابر حمله سولفات‌ها از خود نشان می‌دهد. همین مقاومت بالا باعث می‌شود که سیمان روباره گذاری در ساخت سازه‌های دریایی بسیار کاربردی باشد.

3- سیمان هوازا

سیمان هوازا یکی از انواع سیمان ساختمانی است که از ترکیب کلینکر سیمان با رزین‌ها، چسب‌ها، نمک‌های سدیمی و سولفات به دست می‌آید. این نوع سیمان در برابر یخ‌زدگی مقاومت بالایی دارد و به همین دلیل برای استفاده در مناطق سردسیر مناسب است. درواقع در زمان‌هایی که نسبت آب به سیمان در بتن کم است، از سیمان هوازا برای افزایش مقاومت بتن استفاده می‌شود. بتن‌های ساخته‌شده از این نوع سیمان در برابر ترک خوردن نیز بسیار مقاوم هستند. چراکه هوازایی در آن باعث می‌شود که فضای کافی برای افزایش حجم آب در زمان یخ زدن وجود داشته باشد.

4- سیمان سفید و رنگی

سیمان سفید و انواع سیمان رنگی یکی از پرکاربردترین انواع سیمان ساختمانی هستند که بیشتر برای روسازی سازه‌های عمرانی استفاده می‌شوند. این سیمان‌ها از ترکیب موادی مانند منیزیم و اکسید آهن با سیمان معمولی به دست می‌آیند. سیمان‌های رنگی درواقع نوعی از سیمان پرتلند هستند که با مواد رنگی بی‌اثر ترکیب شده‌اند. این سیمان‌ها در شرایط جوی مختلف و تابش مداوم نور خورشید مقاوم هستند و به همین دلیل رنگ آن‌ها بعد از سال‌ها همچنان ثابت خواهد بود.

در ساخت این سیمان‌ها از مواد مختلفی استفاده می‌شود که در ادامه توضیح می‌دهیم. مقدار مواد رنگی موجود در ساختار سیمان حدود 5 تا 10 درصد وزن کل آن است.

نوع ماده رنگی	رنگ سیمان
اکسید آهن	سفید، قرمز، قهوه‌ای، زرد، سیاه
اکسید منگنز	سیاه، قهوه‌ای
اکسید و هیدروکسید کرم	سبز
آبی کبالت	آبی
اولتراماین	سرمه‌ای
دوده	سیاه
کهربای خام و سوخته	قهوه‌ای
گل اخرا	زرد

سخن پایانی

انواع سیمان ساختمانی را می‌توان از پرکاربردترین مصالح ساختمانی دانست. این ماده پرکاربرد در شاتکریت و سیمان پاشی به کمک ساختمان سازان میاید. به همین دلیل هم که قیمت سیمان در هزینه‌های ساخت ساختمان تاثیر زیادی دارد. در روزهای اخیر افزایش قیمت سیمان خبرساز شده است. اما به نظر می‌رسد که دولت در حال انجام کارهایی برای مدیریت مسئله است. درهرحال مهم است که قبل از خرید سیمان درباره انواع آن اطلاع داشته باشید تا بتوانید خریدی درست انجام دهید.