انواع سیمان ساختمانی یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی هستند و می‌توان آن‌ها را جزئی جدایی‌ناپذیر در صنایع عمرانی دانست که در ساخت سایر مصالح ماند شاتکریت کاربرد دارند. احتمالا بسیاری از ما تنها دو نوع سیمان سیاه و سفید را می‌شناسیم و زمانی که حرف از انواع تیپ سیمان می‌شود، چیزی غیر از این دو نوع را نمی‌توانیم متصور شویم. درحالی‌که اگر نگاهی تخصصی‌تر بیندازیم، متوجه می‌شویم که برای هر کاربردی سیمان خاصی لازم است تا همه‌چیز آن‌طور که باید در سر جای خود قرار بگیرد. در ادامه این مطلب شما را با انواع سیمان و کاربردهای هریک از آن‌ها آشنا خواهیم کرد.

1- سیمان پرتلند

سیمان پرتلند نوعی از سیمان پودری است. این سیمان را می‌توان برای کاربردهای معمولی که نیاز به مقاومت زیادی نداشته و بار زیادی به آن‌ها وارد نمی‌شود استفاده کرد. به‌عنوان‌مثال سیمان پرتلند در ساخت پیاده‌روها، جداول کنار خیابان، لوله‌های سیمانی انتقال آب و… به کار می‌رود. این سیمان را می‌توان با شن، ماسه یا سنگ ترکیب کرده و از آن برای ساخت انواع ملات و بتن استفاده کرد. این نوع سیمان خود در کلاس‌های مختلفی ساخته می‌شود که هریک دارای مقاومت‌های متفاوتی هستند.در جدول زیر مزایا و معایب سیمان پرتلند را به شما معرفی کرده ایم.

مزایا	معایب
واکنش کم با آب	مقاومت فشاری پایین در روزهای اول
مقاومت بالا در برابر ترک خوردگی	نرسیدن به سطح کیفیل لازم تا قبل از 28 روز
مقاوم در برابر نفوذ آب و هوا	حساس به استفاده از متریال باکیفیت
مقاوم در برابر حمله سولفات ها و کلریدها	نیاز به اجرای تخصصی
به دست آوردن مقاومت پایدار در طی 90 روز	امکان فرسایش در مجاورت هوا
کارایی آسان به دلیل وجود خاکستر فلزی در ترکیب	احتمال ایجاد هوازدگی
مقاومت بالا در برابر تخریب
قابلیت استفاده در محیطهای مرطوب و خورنده
مقاوم در برابر سفیدک و شوره
مقرون به صرفه

در ادامه در خصوص انواع تیپ سیمان پرتلند توضیح می‌دهیم.

• سیمان پرتلند تیپ 1

این نوع از سیمان پرتلند که به سیمان پرتلند معمولی معروف است، برای کاربردهای عمومی که نیاز به مقاومت خاصی در برابر فشار یا حرارت ندارند، استفاده می‌شود. این سیمان را می‌توان برای روسازی جاده‌ها و پل‌ها، ساخت پیاده‌روها، مخازن نگهداری، لوله‌های انتقال، واحدهای پیش‌ساخته و هر سازه دیگری که مقاومت آن چندان اهمیت ندارد، استفاده کرد.

• سیمان پرتلند تیپ 2

تیپ 2 سیمان پرتلند، یکی از انواع سیمان ساختمانی است که ساختاری اصلاح‌شده دارد. همین ویژگی باعث شده است که مقاومت سیمان در برابر حمله سولفات‌ها کمی بالاتر رود و بتوان آن را در معرض خاک یا آب حاوی سولفات نیز به کار برد. به‌علاوه سرعت اختلاط با آب یا هیدراتاسیون در این سیمان ضعیف است. به همین دلیل نسبت به تیپ 1 کمی دیرگیرتر است.

• سیمان پرتلند تیپ 3

به دلیل اینکه این سیمان سرعت هیدراتاسیون بسیار بالایی دارد، به سیمان زودگیر نیز شناخته می‌شود. این سیمان برای انجام کارهای ساختمانی با فرصت محدود به کار می‌آید. چراکه علاوه بر سرعت گیرش بالا، بعد از سفت شدن مقاومت نسبتا بالایی هم دارد. ضمن اینکه استفاده از این سیمان در مناطق سردسیر بسیار کاربردی استY چراکه بعد از سفت شدن حرارت تولید می‌کند که باعث گرم‌تر شدن محیط ساختمان خواهد شد و به راحتی با استفاده از دستگاه سیمان پاش قابلیت اجرا دارد.

• سیمان پرتلند تیپ 4

تیپ 4 یکی از انواع تیپ سیمان پرتلند است که در ساخت سازه‌های بزرگ مانند سدها و پل‌ها استفاده می‌شود. این تیپ که به نام سیمان کم حرارت نیز شناخته می‌شود، در طول استفاده حرارت کمی پیدا می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود که استفاده از آن در مناطق بسیار گرم یا برای ساخت سازه‌هایی که در معرض حرارت قرار دارند، مفید باشد. سرعت هیدراتاسیون سیمان تیپ 4 پایین است و به همین دلیل گیرش آن نیز بسیار کند خواهد بود.

• سیمان پرتلند تیپ 5

این نوع از سیمان مقاومت بسیار خوبی در برابر حمله سولفات‌ها دارد و به همین دلیل در مناطقی که آب یا خاک آن‌ها سولفات فراوانی دارد، بسیار کاربردی خواهد بود. توجه داشته باشید که تیپ 5 سیمان پرتلند مقاومت کمی دارد و به همین دلیل نمی‌توان از آن برای ساخت سازه‌های مقاوم یا سازه‌هایی که بار زیادی را تحمل می‌کنند، استفاده کرد.

2- سیمان آمیخته

سیمان آمیخته یکی از انواع سیمان ساختمانی است که با مواد مختلف ترکیب شده تا خواص فیزیکی بهتری داشته باشد. ترکیب پوزولان، آهک و روباره با سیمان باعث تولید انواع تیپ سیمان آمیخته می‌شود که در ادامه درباره آن‌ها توضیح می‌دهیم.

• سیمان پرتلند پوزولانی

پوزولان ماده‌ای به‌دست‌آمده از سیلیکات است که ساختاری شبیه به سیمان دارد. ترکیب پوزولان با سیمان پرتلند، این نوع از سیمان آمیخته را تشکیل می‌دهد. در نوع پوزولانی سیمان آمیخته، 15 درصد از کل سیمان را پوزولان تشکیل می‌دهد. کم حرارت بودن، مقاومت در برابر سولفات و دیگر املاح خورنده و سرعت مناسب هیدراتاسیون از ویژگی‌های این سیمان است. به دلیل وجود همین ویژگی‌ها از آن در مناطق گرمسیری برای بتن‌ریزی‌های حجیم استفاده می‌شود. در جدول زیر مزیت ها و معایب سیمان پوزولان مورد بررسی قرار گرفته اند.

مزایا	معایب
کمک به بالا رفتن مقاومت بتن	کم بودن مقاومت در برابر فرسایش و هوازدگی
دارای حالت متراکم و مقاوم در برابر مواد شیمیایی	عدم امکان استفاده در پروژه های بتن ریزی گسترده
نفوذناپذیر	کم بودن مقاومت فشاری به مدت 28 روز
مقاوم در برابر یخ زدن
کاهش احتمال ترک خوردن سطح بتن
کم شدن حجم بتن ریزی
کاهش مقدار سیمان مورد نیاز برای تولید بتن
محافظت از میلگردها در برابر عوامل خورنده

• سیمان آهکی

ترکیب سنگ‌آهک ویژه با کلینکر سیمان پرتلند به نسبت 20 به 80 باعث تولید این نوع سیمان می‌شود. درواقع این دو ماده در آسیاب سیمان ریخته شده و پودر می‌شوند تا سیمان نهایی به دست آید. این سیمان دارای قیمت مناسب‌تری است و کارایی بیشتری نسبت به سیمان‌های معمولی دارد. همچنین می‌توان آن را در دستگاه سیمان پاش ریخته و پمپ کرد. نفوذپذیری کمتر و حفظ آب بیشتر از دیگر مشخصات سیمان آهکی است. مزایای سیمان آهکی از قرار زیر هستند:

• قیمت مناسب
• نفوذپذیری کم و عایق بودن
• گرمازایی کم
• مناسب برای بتن ریزی در حجم زیاد
• کم شدن ترک های سطحی و عمقی بتن
• سازگار با محیط زیست

• سیمان روباره گذاری

سیمان روباره گذاری نوعی یکی از انواع سیمان ساختمانی است که دارای ساختاری کاملا یکنواخت است. مقدار روباه موجود در این سیمان از 25 تا 70 درصد متغیر است. این سیمان ذرات ریزتری نسبت به سیمان‌های معمولی دارد و قدرت بالایی در برابر حمله سولفات‌ها از خود نشان می‌دهد. همین مقاومت بالا باعث می‌شود که سیمان روباره گذاری در ساخت سازه‌های دریایی بسیار کاربردی باشد.

3- سیمان هوازا

سیمان هوازا یکی از انواع سیمان ساختمانی است که از ترکیب کلینکر سیمان با رزین‌ها، چسب‌ها، نمک‌های سدیمی و سولفات به دست می‌آید. این نوع سیمان در برابر یخ‌زدگی مقاومت بالایی دارد و به همین دلیل برای استفاده در مناطق سردسیر مناسب است. درواقع در زمان‌هایی که نسبت آب به سیمان در بتن کم است، از سیمان هوازا برای افزایش مقاومت بتن استفاده می‌شود. بتن‌های ساخته‌شده از این نوع سیمان در برابر ترک خوردن نیز بسیار مقاوم هستند. چراکه هوازایی در آن باعث می‌شود که فضای کافی برای افزایش حجم آب در زمان یخ زدن وجود داشته باشد.

 

4- سیمان سفید و رنگی

سیمان سفید و انواع سیمان رنگی یکی از پرکاربردترین انواع سیمان ساختمانی هستند که بیشتر برای روسازی سازه‌های عمرانی استفاده می‌شوند. این سیمان‌ها از ترکیب موادی مانند منیزیم و اکسید آهن با سیمان معمولی به دست می‌آیند. سیمان‌های رنگی درواقع نوعی از سیمان پرتلند هستند که با مواد رنگی بی‌اثر ترکیب شده‌اند. این سیمان‌ها در شرایط جوی مختلف و تابش مداوم نور خورشید مقاوم هستند و به همین دلیل رنگ آن‌ها بعد از سال‌ها همچنان ثابت خواهد بود. مهمترین مزایای سیمان سفید عبارتند از:

• صرفه جویی در هزینه ها برای اجرای نما
• سرعت بالای اجرا
• پوسته پوسته نشدن در طولانی مدت
• در دسترس و مقرون به صرفه

علاوه بر این سیمان سفید معایبی هم دارد که از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• جذب گرد و غبار و آلودگی در مدت طولانی
• نداشتن خاصیت عایق رطوبتی
• ترک خوردن در اثر گذشت زمان

در ساخت این سیمان‌ها از مواد مختلفی استفاده می‌شود که در ادامه توضیح می‌دهیم. مقدار مواد رنگی موجود در ساختار سیمان حدود 5 تا 10 درصد وزن کل آن است.

نوع ماده رنگی	رنگ سیمان
اکسید آهن	سفید، قرمز، قهوه‌ای، زرد، سیاه
اکسید منگنز	سیاه، قهوه‌ای
اکسید و هیدروکسید کرم	سبز
آبی کبالت	آبی
اولتراماین	سرمه‌ای
دوده	سیاه
کهربای خام و سوخته	قهوه‌ای
گل اخرا	زرد

سخن پایانی

انواع سیمان ساختمانی را می‌توان از پرکاربردترین مصالح ساختمانی دانست؛ این ماده پرکاربرد در شاتکریت و سیمان پاشی به کمک ساختمان سازان میاید. به همین دلیل هم که قیمت سیمان در هزینه‌های ساخت ساختمان تاثیر زیادی دارد. در روزهای اخیر افزایش قیمت سیمان خبرساز شده است. اما به نظر می‌رسد که دولت در حال انجام کارهایی برای مدیریت مسئله است. درهرحال مهم است که قبل از خرید سیمان درباره انواع آن اطلاع داشته باشید تا بتوانید خریدی درست انجام دهید.