سیمان یکی از کالاهای ضروری صنایع عمرانی و ساختمان‌سازی است که این روزها افزایش قیمت آن بسیار خبرساز شده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که این افزایش قیمت ناشی از قطعی‌های مکرر برق در هفته‌های اخیر است که باعث از بین رفتن تعادل عرضه و تقاضا در بازار شده و اوضاع را برای ورود دلالان مهیا کرده است. این موضوع باعث ورود مجلس به ماجرا شده و با صلاحدید نمایندگان قرار بر این شد که سیمان ازاین‌پس در بازار بورس عرضه شود تا قیمت آن تحت کنترل بیشتری قرار گرفته و دست دلالان نیز کوتاه شود. حال سوال اینجاست که آیا این اتفاق واقعا همان نتیجه‌ای را دارد که نمایندگان میگویند؟ در این مقاله از کلار به این موضوع می‌پردازیم.

نظر کارشناسان درباره ورود سیمان به بازار بورس

نظر کارشناسان در این رابطه به دو دسته موافق و مخالف دسته‌بندی می‌شود. کارشناسان مخالف معتقدند که ورود سیمان به بازار بورس نه‌تنها دوایی بر درد این روزهای آن نخواهد بود بلکه باعث تشدید آن نیز می‌شود. آنان میگویند که کارخانه‌های تولید و عرضه‌کننده سیمان در کشور به‌جز تعداد معدودی توانایی ورود به عرصه بورس را ندارند و نمی‌توانند از پس تقاضایی که هرروز از طریق این بازار به سمت آن‌ها سرازیر می‌شود بربیایند و این موضوع با سنگین‌تر کردن کفه تقاضا شرایط را برای کارخانه‌ها سخت‌تر خواهد کرد.

این در حالی است که دسته دیگری از کارشناسان کاملا مخالف چنین موضوعی هستند. به گزارش سنا ورود سیمان به بازار بورس با از بین بردن گپ قیمتی باعث خروج دلالان از این بازار شده و سود اصلی را به دست تولیدکنندگان می‌رساند. این دسته از کارشناسان معتقدند که در حال حاضر تولیدکنندگان سیمان سود بسیار کمی می‌برند که این موضوع به دلیل نرخ‌گذاری دولتی سیمان و اختلاف قیمت آن در بازار و کارخانه است. با ورود به بازار بورس، قوانین حاکم بر بازار آزاد باعث رشد این صنعت شده و با افزایش سود تولیدکنندگان انگیزه آن‌ها را برای تولید بیشتر خواهد کرد.

آیا ورود به بازار بورس باعث افزایش قیمت سیمان خواهد شد؟

در گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) آمده است که در حال حاضر دلیل اصلی افزایش قیمت سیمان کاهش تولید به دلیل قطعی‌های برق است؛ اما بعد از ورود این کالا به بازار بورس با از بین رفتن نرخ‌گذاری دستوری قیمت‌ها به نرخ واقعی نزدیک‌تر شده و به تعادل می‌رسند. این موضوع که سیمان بعد از ورود به بورس افزایش قیمت را تجربه کند کاملا طبیعی است؛ اما مسئله اینجاست که با کوتاه کردن دست دلالان و واسطه‌ها، عرضه و تقاضا در بازار به تعادل رسیده و تولیدکننده و مصرف‌کننده هردو سود می‌برند.

با توجه به این موضوع باید انتظار افزایش قیمت سیمان بعد از ورود به بورس را داشته باشیم؛ اما این به آن معنا نیست که این افزایش قیمت پایدار است و قیمت‌ها مثل الان به‌صورت نامتعارف و ناگهانی بالا خواهند رفت. زمانی که تولیدکنندگان خیالشان از بابت تک‌نرخی بودن سیمان در بازار راحت شود و دست واسطه‌ها را کوتاه ببینند، میزان تولید را بالا برده و با سود واقعی آن را به مشتریان خود می‌فروشند.

آیا تجربه فعلی حضور سیمان در بورس، نتایج مثبتی داشته است؟

سنا گزارش می‌دهد که تاکنون 44 شرکت سیمانی محصولات خود را در بازار بورس عرضه کرده‌اند و حتی در شرایطی که شاخص‌های بورس رشد مناسبی نداشتند، این شرکت‌ها فروش خوبی را تجربه کردند. اینکه هر پیمانکار بتواند بدون نیاز به مراجعه به واسطه‌ها و خریداران انحصاری سیمان مستقیما از تولیدکننده خرید کند، باعث بهبود اوضاع بازار شده است. بالا رفتن خرید در بازار بورس و تفاوت چند هزار تنی فروش در روزهای متوالی نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان نیز از حضور سیمان در بازار و از بین رفتن واسطه‌ها کاملا رضایت دارند.

نکته دیگر اینکه بهبود شرایط بازار سیمان بعد از ورود به بورس باعث می‌شود که سایر صنایع وابسته به این بازار نیز بهبود پیدا کنند. به‌عنوان‌مثال بازار فروش و اجاره دستگاه‌های سیمان پاش و ملات پاش نیز رونق بیشتری پیدا خواهد کرد. همچنین شرایط ساخت‌وساز بهتر شده و افرادی که در این بازار مشغول به کارند، درآمد بهتری خواهند داشت.

سخن پایانی

تجربه‌های قبلی نشان داده است که بازارهای آزاد اگر به‌درستی مدیریت شوند، می‌توانند راه نجاتی برای خلاصی از واسطه‌گری‌ها و ارتباط مستقیم تولیدکننده و خریداران واقعی شوند. تجربه کوتاه ورود سیمان به بازار بورس نیز گواهی بر این مدعاست. این موضوع که در چنین شرایطی کارخانه‌ها تمایل به حضور در بازار بورس پیدا کرده و خریداران نیز خرید از این طریق را به روش‌های سنتی ترجیح می‌دهند، نشان می‌دهد که این تجربه در صورت مدیریت مناسب، به تجربه خوبی تبدیل خواهد شد.

با توجه به سخنان نمایندگان مجلس نرخ‌گذاری دستوری همواره باعث ضرر تولیدکنندگان و ایجاد سودهای کلان برای دلالان و واسطه‌ها شده است و این همان چیزی است که به بازار سیمان ضربه میزند. با ورود این کالای اساسی به بازار آزاد بورس و از بین رفتن واسطه‌گری‌ها، نه‌تنها تولیدکنندگان سیمان بلکه تولیدکنندگان و فروشندگان دستگاه‌های ملات پاش و سیمان پاش و سایر صنایع وابسته نیز از این موضوع سود می‌برند.