ساختمان‌سازی یکی از کارهای سخت و زمان‌بر است که به ابزار و وسایل زیادی نیاز دارد تا کارها بهتر و سریع‌تر انجام شوند. همان‌طور که می‌دانید بتن اصلی‌ترین جزء یک ساختمان است و بسیار مهم است که از آن به‌درستی استفاده شود. مهم‌ترین بخش استفاده از بتن، جریان تداوم بتن‌ریزی است که اگر به‌خوبی انجام شود باعت افزایش کیفیت و ضخامت لایه موردنظر می‌شود. یکی از دستگاه‌هایی که در این زمینه به معماران و کارگران ساختمانی کمک بسیاری کرده است پمپ شاتکریت است. این پمپ وظیفه پاشیدن بتن را بر عهده دارد و استفاده از آن باعث می‌شود جریان بتن‌ریزی به‌طور مدام انجام شود. در این مقاله از کلار می‌خواهیم به بررسی دقیق‌تر پمپ شاتکریت و انواع آن بپردازیم.

پمپ شاتکریت دقیقا چیست؟

پمپ شاتکریت یا پمپ بتونی دستگاهی است که بتن‌ریزی معمولی را انجام می‌دهد یعنی برای انتقال مایع بتن یا شاتکریت به محل موردنظر استفاده می‌شود. به‌طورکلی می‌توان گفت پمپ شاتکریت ملات را از طریق شلنگ به‌صورت پنوماتیک (به‌کارگیری هوای فشرده برای کنترل دقیق‌‌تر دستگاه) به محل موردنظر پمپاژ می‌کند. این پمپ ملات را با سرعت زیاد بر روی سطح می‌پاشد و برای ایجاد یک لایه جدید استفاده می‌شود. سرعت زیاد این دستگاه باعث می‌شود علاوه بر تداوم جریان بتن‌ریزی، ملات ریخته‌شده در پمپ از بین نرود و سفت نشود.

مزیت‌های استفاده از پمپ شاتکریت

•  افزایش سرعت و کیفیت پاشش بتن

با استفاده از پمپ شاتکریت می‌توان حجم زیادی از بتن را با سرعت بالا پمپ کرد. درواقع این پمپ‌ها تاخیر موجود میان فرایند تخلیه و پمپ بتن را از بین می‌برند و همین موضوع باعث افزایش سرعت کار خواهد شد. البته این سرعت‌عمل باعث از بین رفتن کیفیت کار نمی‌شود. چراکه دقت دستگاه‌ها بسیار بالا است و با استفاده از آن‌های می‌توان کیفیت کار را نیز تضمین کرد.

• دسترسی گسترده‌تر

به دلیل وجود شیلنگ‌های بلند و انعطاف‌پذیر، می‌توان از این پمپ‌ها در مناطق صعب‌العبور ازجمله ارتفاعات بلند و کوچه‌های تنگ و باریک استفاده کرد. در حالت استاندارد این پمپ‌ها می‌توانند حداقل تا ارتفاع 42 متر و سطح افقی 38 متر را پوشش دهند.

• هزینه کمتر

استفاده از پمپ شاتکریت نیاز به نیروی انسانی را کمتر می‌کند. چراکه به‌جای چند کارگر، تنها نیاز به یک اپراتور دارد که تنها باید روش درست پاشش بتن در محل دقیق را بلد باشد.

انواع پمپ شاتکریت

پمپ بتن یا همان پمپ شاتکریت دارای دو نوع است. بوم پمپ و پمپ‌های خطی از انواع این پمپ هستند که هرکدام ویژگی خاص خود را دارند. اما به‌طورکلی این پمپ‌ها باید توسط یک فرد ماهر کنترل شوند. در ادامه به بررسی هریک از انواع پمپ شاتکریت می‌پردازیم.

• بوم پمپ

بوم پمپ‌ها به یک کامیون یا نیمه تریلر متصل می‌شوند و برای استفاده به محل موردنظر انتقال پیدا می‌کنند. بوم پمپ را می‌توان مستقیما به مکان ساخت سازه برد و بتن را بدون نیاز به استفاده از شیلنگ‌های اضافی در محل موردنظر استفاده کرد. از بوم پمپ‌ها به دلیل ساختار خاصی که دارند بیشتر در محل‌هایی که امکان رفت‌وآمد وجود ندارد، استفاده می‌شود. ازجمله محل‌هایی که باید از بوم پمپ استفاده کرد می‌توان به ساخت طبقات بالایی یک ساختمان بلند یا درست کردن یک استخر در حیاط خلوت یک خانه اشاره کرد. استفاده از این پمپ باعث افزایش ایمنی کارگران در طول فرایند ساخت می‌شود.
درون محفظه یک بوم پمپ می‌توان حجم زیادی از بتن را قرار داد و به‌راحتی و با سرعت زیاد از آن استفاده کرد. بنابراین استفاده از این نوع پمپ شاتکریت، تاثیر زیادی در افزایش سرعت ساخت سازه دارد. بوم پمپ‌ها از طریق فشار هوا مایع بتن را به جایی که لازم است پمپاژ می‌کنند. بوم پمپ دارای یک بازوی بلند و انعطاف‌پذیر است که قابلیت کنترل از راه دور را دارد و از بخش‌های مختلفی تشکیل‌شده است. بازوی این پمپ در هنگام استفاده می‌تواند مانند یک جرثقیل به هوا امتداد یابد. این پمپ‌ها به دلیل جابه‌جایی آسان و استفاده راحت جزء پرکاربردترین ابزار ساختمان‌سازی به شمار می‌آیند.

• پمپ‌های خطی

پمپ‌های خطی، پمپ‌هایی هستند که ملات را به‌وسیله شیلنگی که تقریبا روی سطح زمین قرار دارد، به محل موردنظر می‌رسانند. از این پمپ‌ها بیشتر در محل‌هایی استفاده می‌شود که کامیون نمی‌تواند عبور کند. برای مثال از پمپ‌های خطی می‌توان به‌راحتی در کوچه‌های باریک استفاده کرد. پمپ‌های خطی دارای انواع مختلفی مانند پمپ‌ ثابت، پمپ‌ استاتیک و پمپ‌ میکسر هستند.
پمپ خطی ثابت یکی از پرکاربرد‌ترین انواع پمپ‌ شاتکریت در ساخت‌وساز است. پمپ خطی ثابت پمپی است که بر روی یک تریلر کوچک قرار می‌گیرد. توجه کنید که برای یدک کشیدن این پمپ به یک کامیون جداگانه نیاز است. انتقال بتن توسط این دستگاه از طریق خطوط لوله یا قرار دادن شیلنگ انجام می‌شود و برای قرارگیری صحیح بتن در جای خود به قیف نیاز دارد.
پمپ استاتیک، پمپی است که بر روی سطح کامیون نصب می‌شود و می‌توان آن را مستقیما به مکان‌ ساختمان‌سازی برد. برای استفاده از پمپ نصب‌شده بر روی این کامیون‌ها باید از شیلنگ استفاده کرد. پمپ میکسر کامیون یا کامیون خلاطه، کامیونی است که از همان ابتدای تولید به یک پمپ بتن مجهز شده است و یکی از کارآمدترین پمپ‌ها در صنعت ساخت‌وساز است. درصورتی‌که شرایط لازم فراهم باشد، این کامیون می‌تواند در کنار مکانی که قرار است بتن‌ریزی انجام شود، قرار بگیرد.
پمپ میکسر یکی از انواع پمپ شاتکریت است که به‌منظور یکپارچه‌سازی کامل بتن و پاشش آن با سرعت بالا استفاده می‌شود. به دلیل سرعت بالا و عملکرد مناسب، استفاده از این پمپ‌ها باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه ساخت می‌شود. این نوع پمپ‌ها را احتمالا بیشتر از دیگر انواع پمپ شاتکریت دیده‌اید؛ چراکه می‌توان از آن‌ها برای ساخت انواع سازه‌ها ازجمله تونل، پل، ساختمان‌های روستایی و آپارتمان‌های بلند استفاده کرد.

سخن پایانی

به‌طورکلی می‌توان گفت پمپ شاتکریت از هر نوعی که باشد در ساختن یک ساختمان مقاوم نقش مهمی ایفا می‌کنند. وجود این پمپ‌ها باعث شده تا کار برای کارگران ساختمانی و معماران بسیار راحت شود و دیگر لازم نباشد ملات را به‌صورت دستی مخلوط کرده و به محل موردنظر منتقل کنند. علاوه بر این از این پمپ‌‌ها می‌توان در محل‌هایی که امکان رفت‌وآمد وجود ندارد یا بردن ماشین‌های سنگین به آن‌ها دشوار است، به‌راحتی استفاده کرد.